Nieuwe inzichten
Er zijn bepaalde uitspraken en denkbeelden die in een moderne orthodoxe uitleg aan revisie toe zijn.
Mensen die echter afscheid hebben genomen van het christelijk geloof omdat
de bijbel historisch aan alle kanten rammelt,
of die in de bijbel geen ethische of morele hoogstandjes terugvinden
of die spiritueel niet aan hun trekken komen,
hebben gelijk. De bijbel is een ander boek, maar lees het dan ook anders.
In het boek van ds. Wouter Klouwen, Sta op en wandel wordt dit b.v. uitgelegd.
Hieronder nog een aantal opmerkingen over bepaalde onderwerpen:
Zondeval
Het verhaal van Adam en Eva (Genesis 2 e.v.) is niet historisch. We kunnen daar heel lang over blijven praten, maar het gaat het niet houden. Mensen maar blijven aanpraten, dat ze een zondige natuur hebben of alle leed maar verklaren uit die eerste overtreding, is zelf schadelijk. De Joodse schrijvers hebben met het verhaal van Adam en Eva (en Kain en Abel) hun kijk op hun eigen ontstaansgeschiedenis (en ballingschap!) verteld als ouverture met het verhaal over de verwekking van de hemel en aarde en de verwekking van de mens (=betekenis van Adam).
Het gaat er om die Joodse context te begrijpen, maar toch ook om het verhaal weer naar jezelf en het nu te halen. Het dus niet als historisch feit te noteren en balen dat Adam en Eva het paradijs hebben verpest. Jij bent Adam en Eva! En die boom van goed en kwaad is de Torah.
(Denk ook aan de samenvatting van de wet door Jezus: hoe verhoud je je tegenover God en hoe verhoud je je ten opzichte van je broeder en plot dat eens op de oerverhalen van Adam en Eva en van Kain en Abel!) Zie ook hier.
Duivel
Een te simpel beeld van de duivel (pas gehoord in een kerkdienst: de duivel maakt je bang) doet geen recht aan de bijbel. Bij het bijbelboek Job mag de duivel even alles in gang zetten, maar gaat het uiteindelijk tussen God en Job. Jezus noemt Petrus op een zeker moment ook satan (Matt. 16:23).
De bijbelschrijvers hadden er al een genuanceerd beeld bij in die tijd, nu graag ook bij onze uitleg.
Ook hier kun je (jonge) mensen schade toe brengen.
Het is overigens niet zo dat we allerlei duivelse bedoelingen maar moeten bagatelliseren, juist niet, benoem het concreet!
Een boek dat zich ook met het kwaad bezighoudt is Openbaring: de draak, de beest uit de zee en het beest uit de aarde. Hiermee werd de toen geldige wereldmacht beschreven. Denk niet te gauw dat we nu zelf aan de goede kant staan. In deze westerse wereld zijn we al snel onderdeel van een systeem waar we vrolijk in meedraaien: als klimaatveranderaars (vliegtuigen en auto), uitbuiters (goedkope kleding en prullaria gemaakt door?) etc.
Wie zorgt voor gerechtigheid? Lees ook het commentaar van Jean-Jacques Suurmond.
Overigens zijn er teksten die nog een aparte uitleg vergen (b.v. Efeze 6:12). Hier zal t.z.t. een apart onderwerp voor gemaakt worden. Wellicht met Karl Barth als ingang?
Geschiedenis
De bijbel is geen geschiedenisboek. Er is een ‘paradigma shift’ nodig om te bedenken, dat het om de Joodse schrijvers gaat, die aan de verhalen steeds maar geschaafd hebben en ze in een bepaalde volgorde gezet hebben. Uiteindelijk lezen we wel het gehele verhaal zoals het er nu ligt. De historisch schriftkritiek die allerlei verhalenlagen ziet, bedanken we voor hun wetenschappelijke inzicht en dat stellen we ook niet ter discussie. Als je de historie precies wilt achterhalen, ben je bij de bijbel aan het verkeerde adres.
Wat dus niet historisch is, zijn de verhalen die beschreven staan. Wat wel historisch is, zijn de schrijvers van de verhalen uit Israël. Neem de verhalen daarom niet minder serieus, maar kruip in de huid van de schrijver(s).
Wonderen
Hoe ga je om met wonderen. Hier is veel uitleg nodig. Het wonder is vaak de uitbeelding van het echte wonder dat geschiedt. Een meisje dat uit de ‘dood’ opstaat omdat ze nu eindelijk als jong volwassene wordt gezien en niet als dochter van haar vader (Markus 5:41). Een blinde die het Koninkrijk gaat ‘zien’ en een volgeling van Jezus wordt (Marcus 10:46), waar de zienden ‘blind’ voor zijn. Het is een groot misverstand dat als iemand dood is, dan weer gaat leven of dat een blinde opeens weer kan zien. Helaas werkt dit misverstand door in bepaalde manieren van gebedsgenezingen.
Laten we wel blijven bidden voor en met mensen die door lichamelijke of psychische ziekten het leven als zwaar ervaren. We geloven dat er kracht zit in bidden en dat onze God een levende God is.
Wonderen die nu wel gebeuren zijn, dat mensen weer bevrijd kunnen leven en dat mensen weer toekomst kunnen zien. Zie ook hier voor een uitleg van Mattheus 8-9.
Almachtig
Het woord almacht dient opnieuw bekeken te worden. Is God een probleemoplosser en bereidt ons gelovigen een plekje in de hemel?
De gekruisigde Jezus beeldt onmacht uit. Hierin maakt God zich echter bekend.
Er worden religieuze en wereldlijke machten omver gehaald, maar niet om ze dan zelf weer te worden. De mens wordt opgeroepen om tegen de machten te strijden, in het spoor van een onmachtige Jezus. Echter wel helend en genezend. Zo wordt macht anders gedefinieerd.
Uiteindelijk zal dit waarachtig blijken.
Bijbel is een anti-religieus boek
De bijbel neemt al vanaf het begin (Genesis) afstand van het vergoddellijken van de wereld.
De hemellichamen (zon, maan en sterren) maar ook de mens en dier zijn maar ‘schepselen’.
Dat er allemaal zogenaamde goden zijn, daar staat de bijbel vol van.
Nu zegt de God van Israël: Ik ben jullie God.
Nu is deze God het waard om aanbeden te worden. Prachtig b.v. al die opwekkingsliederen.
Maar ook hier wordt doorheen geprikt. De ware aanbidding is om recht en gerechtigheid te doen.
Karl Barth zegt: Religie is ongeloof. De mens wil opgaan in (zijn eigen geschapen) God.
De God van de bijbel is de gans andere. Geloof is wat de openbaring van deze God (met als kern Jezus Christus) in de mens teweeg brengt. De mens is bedoeld om op te staan om te leven in verbinding met zijn medemens.
Het NT kijkt terug op het OT
Een veel gehoord argument voor de betrouwbaarheid van de bijbel is dat de profetieën uit het OT uitkomen in het NT. Ja dat is in zo verre waar dat het zoekplaatje dat het OT beschrijft, de ’schijnwerper’ valt op het leven van Jezus van Nazareth. Hier is de vervulling van het zoekplaatje van de profeten. Er wordt dan creatief omgegaan met allerlei OT verhalen , om de verbinding met Jezus te leggen. Hij is de nieuwe Adam, maar ook te vinden in de verhalen over Jacob, Jozef, Mozes, Mirjam, Deborah, Ruth, David, Salomo, Jesaja, Esther...
Kun je jouw levensverhaal ook verbinden met dit verhaal?
Wat is bijbelgetrouw
Er zijn een aantal kerken die op hun website hebben staan, dat ze bijbelgetrouw willen zijn.
Hiermee wordt vaak dan bedoeld dat je de bijbel letterlijk en historisch leest.
Nu is dat goed bedoeld, maar vaak zijn nieuwere inzichten totaal onbekend. Kan het zijn dat de schrijvers andere kijk hadden op iets letterlijk en historisch. Kan het zijn dat allerlei oude verhalen in een nieuwe bijbels verband zijn gezet. Ik ben er inmiddels wel achter dat het niet letterlijk en niet historisch lezen, je veel dichter bij de oorspronkelijke bedoeling van de schrijvers brengt. Ook de context waarin een verhaal is geschreven, helpt om de bijbelboeken beter te begrijpen.
Voor modern bijbel lezen heb je een nieuwe bril nodig. Het is anders denken en daar moet je flink aanwennen.
Mensen die echter afscheid hebben genomen van het christelijk geloof omdat
de bijbel historisch aan alle kanten rammelt,
of die in de bijbel geen ethische of morele hoogstandjes terugvinden
of die spiritueel niet aan hun trekken komen,
hebben gelijk. De bijbel is een ander boek, maar lees het dan ook anders.
In het boek van ds. Wouter Klouwen, Sta op en wandel wordt dit b.v. uitgelegd.
Hieronder nog een aantal opmerkingen over bepaalde onderwerpen:
Zondeval
Het verhaal van Adam en Eva (Genesis 2 e.v.) is niet historisch. We kunnen daar heel lang over blijven praten, maar het gaat het niet houden. Mensen maar blijven aanpraten, dat ze een zondige natuur hebben of alle leed maar verklaren uit die eerste overtreding, is zelf schadelijk. De Joodse schrijvers hebben met het verhaal van Adam en Eva (en Kain en Abel) hun kijk op hun eigen ontstaansgeschiedenis (en ballingschap!) verteld als ouverture met het verhaal over de verwekking van de hemel en aarde en de verwekking van de mens (=betekenis van Adam).
Het gaat er om die Joodse context te begrijpen, maar toch ook om het verhaal weer naar jezelf en het nu te halen. Het dus niet als historisch feit te noteren en balen dat Adam en Eva het paradijs hebben verpest. Jij bent Adam en Eva! En die boom van goed en kwaad is de Torah.
(Denk ook aan de samenvatting van de wet door Jezus: hoe verhoud je je tegenover God en hoe verhoud je je ten opzichte van je broeder en plot dat eens op de oerverhalen van Adam en Eva en van Kain en Abel!) Zie ook hier.
Duivel
Een te simpel beeld van de duivel (pas gehoord in een kerkdienst: de duivel maakt je bang) doet geen recht aan de bijbel. Bij het bijbelboek Job mag de duivel even alles in gang zetten, maar gaat het uiteindelijk tussen God en Job. Jezus noemt Petrus op een zeker moment ook satan (Matt. 16:23).
De bijbelschrijvers hadden er al een genuanceerd beeld bij in die tijd, nu graag ook bij onze uitleg.
Ook hier kun je (jonge) mensen schade toe brengen.
Het is overigens niet zo dat we allerlei duivelse bedoelingen maar moeten bagatelliseren, juist niet, benoem het concreet!
Een boek dat zich ook met het kwaad bezighoudt is Openbaring: de draak, de beest uit de zee en het beest uit de aarde. Hiermee werd de toen geldige wereldmacht beschreven. Denk niet te gauw dat we nu zelf aan de goede kant staan. In deze westerse wereld zijn we al snel onderdeel van een systeem waar we vrolijk in meedraaien: als klimaatveranderaars (vliegtuigen en auto), uitbuiters (goedkope kleding en prullaria gemaakt door?) etc.
Wie zorgt voor gerechtigheid? Lees ook het commentaar van Jean-Jacques Suurmond.
Overigens zijn er teksten die nog een aparte uitleg vergen (b.v. Efeze 6:12). Hier zal t.z.t. een apart onderwerp voor gemaakt worden. Wellicht met Karl Barth als ingang?
Geschiedenis
De bijbel is geen geschiedenisboek. Er is een ‘paradigma shift’ nodig om te bedenken, dat het om de Joodse schrijvers gaat, die aan de verhalen steeds maar geschaafd hebben en ze in een bepaalde volgorde gezet hebben. Uiteindelijk lezen we wel het gehele verhaal zoals het er nu ligt. De historisch schriftkritiek die allerlei verhalenlagen ziet, bedanken we voor hun wetenschappelijke inzicht en dat stellen we ook niet ter discussie. Als je de historie precies wilt achterhalen, ben je bij de bijbel aan het verkeerde adres.
Wat dus niet historisch is, zijn de verhalen die beschreven staan. Wat wel historisch is, zijn de schrijvers van de verhalen uit Israël. Neem de verhalen daarom niet minder serieus, maar kruip in de huid van de schrijver(s).
Wonderen
Hoe ga je om met wonderen. Hier is veel uitleg nodig. Het wonder is vaak de uitbeelding van het echte wonder dat geschiedt. Een meisje dat uit de ‘dood’ opstaat omdat ze nu eindelijk als jong volwassene wordt gezien en niet als dochter van haar vader (Markus 5:41). Een blinde die het Koninkrijk gaat ‘zien’ en een volgeling van Jezus wordt (Marcus 10:46), waar de zienden ‘blind’ voor zijn. Het is een groot misverstand dat als iemand dood is, dan weer gaat leven of dat een blinde opeens weer kan zien. Helaas werkt dit misverstand door in bepaalde manieren van gebedsgenezingen.
Laten we wel blijven bidden voor en met mensen die door lichamelijke of psychische ziekten het leven als zwaar ervaren. We geloven dat er kracht zit in bidden en dat onze God een levende God is.
Wonderen die nu wel gebeuren zijn, dat mensen weer bevrijd kunnen leven en dat mensen weer toekomst kunnen zien. Zie ook hier voor een uitleg van Mattheus 8-9.
Almachtig
Het woord almacht dient opnieuw bekeken te worden. Is God een probleemoplosser en bereidt ons gelovigen een plekje in de hemel?
De gekruisigde Jezus beeldt onmacht uit. Hierin maakt God zich echter bekend.
Er worden religieuze en wereldlijke machten omver gehaald, maar niet om ze dan zelf weer te worden. De mens wordt opgeroepen om tegen de machten te strijden, in het spoor van een onmachtige Jezus. Echter wel helend en genezend. Zo wordt macht anders gedefinieerd.
Uiteindelijk zal dit waarachtig blijken.
Bijbel is een anti-religieus boek
De bijbel neemt al vanaf het begin (Genesis) afstand van het vergoddellijken van de wereld.
De hemellichamen (zon, maan en sterren) maar ook de mens en dier zijn maar ‘schepselen’.
Dat er allemaal zogenaamde goden zijn, daar staat de bijbel vol van.
Nu zegt de God van Israël: Ik ben jullie God.
Nu is deze God het waard om aanbeden te worden. Prachtig b.v. al die opwekkingsliederen.
Maar ook hier wordt doorheen geprikt. De ware aanbidding is om recht en gerechtigheid te doen.
Karl Barth zegt: Religie is ongeloof. De mens wil opgaan in (zijn eigen geschapen) God.
De God van de bijbel is de gans andere. Geloof is wat de openbaring van deze God (met als kern Jezus Christus) in de mens teweeg brengt. De mens is bedoeld om op te staan om te leven in verbinding met zijn medemens.
Het NT kijkt terug op het OT
Een veel gehoord argument voor de betrouwbaarheid van de bijbel is dat de profetieën uit het OT uitkomen in het NT. Ja dat is in zo verre waar dat het zoekplaatje dat het OT beschrijft, de ’schijnwerper’ valt op het leven van Jezus van Nazareth. Hier is de vervulling van het zoekplaatje van de profeten. Er wordt dan creatief omgegaan met allerlei OT verhalen , om de verbinding met Jezus te leggen. Hij is de nieuwe Adam, maar ook te vinden in de verhalen over Jacob, Jozef, Mozes, Mirjam, Deborah, Ruth, David, Salomo, Jesaja, Esther...
Kun je jouw levensverhaal ook verbinden met dit verhaal?
Wat is bijbelgetrouw
Er zijn een aantal kerken die op hun website hebben staan, dat ze bijbelgetrouw willen zijn.
Hiermee wordt vaak dan bedoeld dat je de bijbel letterlijk en historisch leest.
Nu is dat goed bedoeld, maar vaak zijn nieuwere inzichten totaal onbekend. Kan het zijn dat de schrijvers andere kijk hadden op iets letterlijk en historisch. Kan het zijn dat allerlei oude verhalen in een nieuwe bijbels verband zijn gezet. Ik ben er inmiddels wel achter dat het niet letterlijk en niet historisch lezen, je veel dichter bij de oorspronkelijke bedoeling van de schrijvers brengt. Ook de context waarin een verhaal is geschreven, helpt om de bijbelboeken beter te begrijpen.
Voor modern bijbel lezen heb je een nieuwe bril nodig. Het is anders denken en daar moet je flink aanwennen.