Jezus loopt over de zee
Marcus 6:45-51 vertelt het verhaal dat de leerlingen alleen de zee (meer van Galilea) op worden gestuurd en dat Jezus naar hen toeloopt.
Als je de TeNaCH kent, hoeveel verbindingen zijn er dan hiermee te maken. De schrijver doet allerlei moeite door precies die woorden te gebruiken om de verbanden te leggen.
Psalm 107:28 Maar toen zij in hun benauwdheid tot de HEERE riepen,leidde Hij hen uit hun angsten. 29. Hij brengt de storm tot stilte, zodat hun golven zwijgen. 30. Dan zijn zij verblijd, omdat de wateren gestild zijn en Hij hen naar de haven van hun wens leidde.
Een goede exegese schud je ook niet zo maar uit mijn mouw. Het is hard werken. Vaak is het nodig om andere commentaren erbij te halen en is een goede vertaling van belang. Veel vertalingen willen nog weleens belangrijke woorden wegvertalen.
Markus 6:47
HSV: En toen het avond was geworden, was het schip midden op de zee en Hijzelf was alleen op het land.
NBV21: Bij het vallen van de avond was de boot midden op het meer, en Hij was alleen aan land.
De NBV21 heeft het over meer, maar in de bijbel heeft zee een heel andere lading, zie ook psalm 107. Welke vreemde zaken vallen nog verder op. Geen enkel zinnetje staat er zo maar…
Deze volgende zin is al heel opmerkelijk: dwingen, vooruit varen, wegsturen?
Markus 6:45 En meteen dwong Hij Zijn discipelen in het schip te gaan en vooruit te varen naar de overkant, naar Bethsaïda, terwijl Hijzelf de menigte weg zou sturen.
Nog wat verwijzingen naar God die de wateren bedwingt:
Job 9:8 Hij alleen spant de hemel uit, en Hij treedt op de hoogten van de zee.
Psalm 77:20 Uw weg was door de zee, Uw pad door grote wateren, en Uw voetstappen werden niet bekend.
Jesaja 43:16 Zo zegt de HEERE, Die een weg maakte in de zee en een pad in machtige wateren,
Zoals eerder voor de TeNaCH aangegeven is daar de basis voor de verhalen de unieke roeping (Exodus) van Israël met de interne kritiek dat het ook misgaat (ballingschap) als je je niet aan de geboden houdt, zo is het kernverhaal van het NT: de dood en opstanding van Jezus (paasverhaal).
De verhalen zijn geschreven met dat in het achterhoofd. Voor ons als westerse mensen lastig, want er wordt geen chronologische volgorde aangehouden.
Na Pasen worden de leerlingen erop uitgestuurd, de wereld in, om het bevrijdende verhaal van Jezus te vertellen. Jezus is er niet meer, dus dit zullen ze op eigen kracht moeten doen. Jezus moet hier zelf al enige druk uitoefenen, want bang waren ze.
Mattheüs 28:10 Toen zei Jezus tegen hen: Wees niet bevreesd; ga heen, bericht Mijn broeders dat zij naar Galilea moeten gaan, en daar zullen zij Mij zien.
Jezus gaat eerst de berg op, om te bidden (is dat als Mozes, die toen dicht bij God was).
Het is vreemd dat het schip op weg is naar Betsaida maar uitkomt in Gennesaret:
Markus 6:45 En meteen dwong Hij Zijn discipelen in het schip te gaan en vooruit te varen naar de overkant, naar Bethsaïda, terwijl Hijzelf de menigte weg zou sturen.
53. En toen zij overgevaren waren, kwamen zij in het land Gennesaret en legden daar aan.
De overtocht is niet gelukt, een zin daarvoor is te lezen:
Markus 6:52 want zij hadden bij het wonder van de broden niets begrepen, omdat hun hart verhard was.
Jezus die zelf het brood is en zijn leven deelt.
Markus 6:47 En toen het avond was geworden, was het schip midden op de zee en Hijzelf was alleen op het land.
48. En Hij zag dat zij veel moeite moesten doen om het schip vooruit te krijgen, want zij hadden de wind tegen; en omstreeks de vierde nachtwake kwam Hij, lopend op de zee, naar hen toe en wilde hun voorbijgaan.
Vaak komt in de avond of nacht het onheil. Hier is het schip ook nog midden op zee. Nacht en zee, hoe erger kan het beschreven worden. En Jezus had afscheid genomen. Is alles reddeloos verloren?
Maar dan die vierde (!) nachtwake gebeurt het. Ook bij de opwekking van Lazarus gebeurde dat op de vierde dag: Johannes 11:39 Jezus zei: Neem de steen weg. Martha, de zuster van de gestorvene, zei tegen Hem: Heere, hij ruikt al, want hij ligt hier al voor de vierde dag.
Jezus staat op op de derde dag en roept ons dan op de vierde nachtwake. Eerst moeten we dat paasverhaal doorleefd hebben, en dan staan wij ook op met Jezus uit de dood.
Maar Jezus wilde hun voorbijgaan…
Dat is weer opmerkelijk! Ik lees toch dat de meeste commentatoren dit koppelen aan het voorbijgaan van God bij Mozes (Ex. 33:19,22) en Elia (1 Kon. 19:11). Hier wordt ook weer de verbinding tussen God en Jezus gemaakt (Niet zo expliciet als Johannes het doet, maar zal het de Joodse luisteraars zijn ontgaan?).
En anders gebeurt dat wel hier: Jezus die zegt: Ik ben het. Een directe verwijzing naar de Godsnaam (Ex. 3:13,14).
Markus 6:50 want allen zagen Hem en raakten in verwarring; en meteen sprak Hij met hen en zei tegen hen: Heb goede moed, Ik ben het; wees niet bevreesd.
Hoeveel ongeloof en weinig vertrouwen hebben christenen, die om het hardst moord en brand roepen, maar zien ze Jezus nog voorbijgaan? Wie wordt in het geloof van zijn opstanding ook geroepen om als vernieuwd en liefhebbend mens te gaan delen met de zwakken en behoeftigen en weerstaan de tegenkrachten van de machtigen.
Ik hoorde de theoloog Mark Goodacre pas zeggen dat de schrijvers van Mattheus het evangelie van Marcus kenden, maar er niet helemaal tevreden mee waren.
Nu is dit verhaal van Marcus ook grotendeels in Mattheus 14:22-34 opgenomen, maar die schrijvers veranderen er wel het nodige aan.
Zo wordt het verhaal van Petrus die ook loopt over het water toegevoegd en is er de expliciete belijdenis dat Jezus de Zoon van God is.
Zo wordt niet alleen dit wondergebeuren op Jezus geplot maar ook zijn leerling(en) kunnen dit.
(Nu ken ik mensen die de wonderen (o.a. op het gebied van genezing) van Jezus ook in deze tijd willen doen terugkeren, maar lopen over water, dat zie ik dan nog niet.)
Na Pasen zullen de leerlingen ‘gedwongen’ alleen verder moeten. Jezus heeft afscheid genomen. De evangelist ‘speelt’ met de tijd dat Jezus er was en Jezus er niet meer is. Na zijn dood (en opstanding) zullen ze tegenwerking krijgen. Hier is het al voorzegd. Het is een leerstuk en geen ooggetuigenverslag.