Daniël
Daniël is een mooi voorbeeld, hoe voorspellende verhalen worden gebruikt in de bijbel. De verhalen worden geprojecteerd op een periode in het verleden, maar hebben te maken met de huidige omstandigheden. Dit is vooral onderdrukking: de ballingschap bij Jesaja, door de Romeinen bij Johannes in Openbaring en de Syriërs bij Daniël.
Daniël is ingedeeld in een eerste gedeelte (hfd. 1-6) over de gebeurtenissen in Babel, maar de schrijver(s) en lezers zijn inmiddels al lang teruggekeerd in Israël.
Het is elke keer een stuk troost om het vol te houden onder de huidige Syrische koning Antiochus IV. Het volk was wel teruggekeerd uit de ballingschap, maar het Joodse leven en geloof stond nog steeds zwaar onder druk.
Daarna gaat het over de toekomst (hfd. 7-12), wat dus feitelijk weer over de tijd van de toenmalige hoorders gaat. Historicus Jona Lendering schreef een achtergrondartikel over Daniël 11, zie https://mainzerbeobachter.com/2020/12/12/daniel-11/
In hoofdstuk 1 wordt van Daniël en zijn 3 vrienden wel hun naam afgepakt, maar niet de Joodse identiteit. Deze bewaren ze door zich aan de spijswetten te houden.
In hoofdstuk 2 legt Daniël een droom uit van de koning Nebukadnessar na te hebben gebeden. De Babelse wijzen raadplegen niet hun goden, die zijn blijkbaar onbereikbaar.
De droom gaat over een beeld (van boven naar beneden) van goud (Babel), zilver (Meden), brons (Perzen), ijzer (Grieken met Alexander de Grote), ijzer en aarde (opvolging na Alexander). Het zijn dus de koninkrijken die elkaar opvolgen.
Het gaat de hoorders van het verhaal over Daniël om het laatste koninkrijk (Grieken). Dat gedeelte van ijzer en aarde zal geraakt worden door een steen, die het hele beeld zal verbrijzelen.
Door de droom uit leggen krijgt Daniël de macht over de Babelse gewesten. Maar Daniël blijft liever in de poort bij de koning, waar recht moet worden gesproken. Dat is precies zijn naam: Mijn rechter is God.
In hoofdstuk 3 gaat het over de 3 vrienden van Daniël. Nebukadnessar heeft een gouden beeld opgericht en iedereen dient hiervoor te buigen. De 3 vrienden van Daniël doen het niet, maar worden verraden. Ook na de directe oproep van de koning blijven ze weigeren en worden ze in een super hete oven gegooid.
Einde verhaal, want je leest, dat het vuur de mannen heeft gedood...
... dat waren echter de bewakers die ze in de oven hadden gegooid. De drie gebonden mannen vielen echter in de vuuroven. Was het toch over en uit, maar wacht de koning ziet wat.
Hij ziet geen 3 maar 4 mannen in de vuurtoren. De 3 mannen komen ongeschonden uit de oven en krijgen eerherstel van de koning. Deze zegt ook dat vanaf nu iedereen die de God van deze mannen beschimpt, gedood zal worden. Wat moet je met dit soort machthebbers denken de hoorders van dit verhaal.
In hoofdstuk 4 droomt Nebukadnessar weer, nu over een grote boom tot aan de hemel waarin alle mensen en dieren konden schuilen. De boom werd echter omgehakt door een engel uit de hemel. Daniël legde deze droom weer uit, hoewel het nu niet zo ingewikkeld was. De zich als god beschouwende Nebukadnessar was de omgehakte boom en werd als een waanzinnige, die alleen nog gras at. Toen hij bijkwam en de God van de hemel de eer gaf, werd zijn koninkrijk hem teruggegeven. Zo denken de huidige hoorders van het verhaal ook over de huidige Syrische koning Antiochus IV. Hij noemde zich ‘ho theos epihanes, de hoorders noemden hem spottend: Anthiochus Epimaes, de waanzinnige. (Lees ook hieronder de Wikipedia van Nabonidus mbt krankzinnigheid.
In hoofdstuk 5 maken we een sprong in de geschiedenis. Naar een verre nakomeling(zoon) van Nebukadnessar, het is geen geschiedenisles, want deze Belsazar is de zoon van Nabonidus. Het verleden met Daniël is vergeten, hoewel door de koningin niet. Daniël mag de tekens op de wand uitleggen: mene, mene, tekel, ufarsin/peres. Leest als een kilo/geteld, een kilo/geteld, een gram/gewogen, ponden/verdeeld/Perzen. In diezelfde nacht was het einde Belsazar. Zo kan het gaan met machthebbers. Ook in deze tijd, hopen de hoorders van het Daniël verhaal.
Hoofdstuk 6 is het laatste gedeelte over de verhalen over Daniël. Het is het bekende verhaal dat hij bleef bidden tot de God van Israël en daarmee een wet van Meden en Perzen overtrad. Hij werd door koning Darius tussen de leeuwen gegooid. De groeve werd afgesloten met een steen. Hem werd echter geen schade aangedaan. Het is een mooi paasverhaal.
Lees je de volgende hoofdstukken met in het achterhoofd dat het om (en in) de tijd van het vierde beest gaat, dan wordt duidelijk waarom daar zo veel aandacht aan wordt geschonken.
Daniël valt niet onder de profetische boeken, maar onder de geschriften oftewel Chetoebim (Ch uit TeNaCh).
De bibleproject video over Daniël volgt niet helemaal de bovenstaande historische benadering, maar is wel goed als achtergrondinformatie.